"Trần Khánh Duyên: Niềm vui chú "Bò Vàng"

Trở về từ Lễ trao giải Cánh diều Vàng 2012 tại Thành phố Hồ Chí Minh, bộ phim hoạt hình "Bò Vàng" giành được Bằng khen đồng thời đem lại cho Đạo diễn Trần Khánh Duyên giải thưởng "Đạo diễn xuất sắc nhất". XIn giới thiệu bài viết "Trần Khánh Duyên: Niềm vui chú "Bò Vàng" của tác giả Nguyễn Mai Trang đăng trên tạp chí Điện ảnh Việt Nam.

Nếu mỗi người sinh ra trên đời gắn với một duyên phận nghề nghiệp khác nhau thì điều đó thật đúng với Trần Khánh Duyên. Miệt mài công việc, gắn mọi buồn vui cùng hoạt hình, không ít lần trái ngọt đã tới điểm tô cho hành trình mang tên nghệ thuật mà Duyên theo đuổi. Đón xuân 2013, Trần Khánh Duyên mang theo niềm vui là giải đặc biệt của BGK LHP quốc tế Hà Nội lần thứ II dành cho phim ngắn Bò vàng.

Hoạt hình giống như là duyên phận

Với bộ phim hoạt hình Bò vàng giành giải đặc biệt của BGK LHP quốc tế Hà Nội lần thứ II dành cho thể loại phim ngắn, Trần Khánh Duyên thêm một lần nữa khẳng định con đường nghệ thuật mà anh chọn lựa phù hợp với sở thích, khả năng và ước muốn nghề nghiệp. Thủa còn nhỏ, trong khi đám bạn cùng ngõ mải chạy theo hết trò chơi này tới trò chơi khác thì Duyên lại có một ham thích kỳ lạ với các mảng mầu sắc, những con vật và sự chuyển động ngộ nghĩnh. Nghệch ngoạc, thử nghiệm, say mê  với giấy, mầu và kéo, Trần Khánh Duyên đã tự chế ra những bộ phim mini được chiếu một cách thủ công cho đám bạn cùng xóm. Ở lứa tuổi đó, việc định hình nghề nghiệp, niềm ham thích thường chưa tới và hay thay đổi thì với Trần Khánh Duyên mối liên kết với mầu sắc, hình khối, sự chuyển động lại định hình ngay từ nhỏ và nó giúp vạch ra một hướng đi, một con đường thẳng cho Trần Khánh Duyên. Tham gia nhiều lớp học vẽ, được thể hiện quan điểm, cách nhìn cuộc sống qua những hình khối, mầu sắc với Duyên là một niềm đam mê lớn. Tốt nghiệp phổ thông Trần Khánh Duyên thi tuyển vào trường Đại học sân khấu điện ảnh, khoa đạo diễn phim hoạt hình như sự nối dài những ước muốn, ham mê thời thơ bé.

Những tháng ngày miệt mài trên giảng đường đã giúp Duyên có thêm kiến thức, sự định hình và nắm bắt đặc trưng, ngôn ngữ thể loại mình theo đuổi. Trong khi các  bạn cùng trang lứa lần lượt bỏ nghề vì mưu sinh thì Trần Khánh Duyên vẫn bám trụ và làm mọi thứ, mọi công việc liên quan đến hoạt hình.

Trần Khánh Duyên nhận giải tại Liên hoan phim.

Tự nhận nhu cầu bản thân không lớn nên luôn thấy sống được, sống đủ với hoạt hình, Duyên ít bận tâm, phân tán mà dồn sự chú ý, tập trung vào công việc. Nhắc tới Trần Khánh Duyên là nhắc  tới một đạo diễn trẻ tuổi nhất xưởng. Cùng với thời gian, nói tới Duyên là nói tới những dự án Duyên đang theo đuổi. Là một đạo diễn trẻ, Duyên có thừa niềm đam mê, những khám phá tìm tòi và cả những thất bại. Trên hành trình khám phá ngôn ngữ hoạt hình đầy bí ẩn và đam mê ấy, một số bộ phim do Duyên làm đạo diễn đã chạm tới thành tích của hoạt hình Việt Nam như Con sâu, Chuyến đi xa của tắc kè,  Ước mơ cây đàn và giải thưởng mới nhất là bộ phim Bò vàng – giải đặc biệt của BGK LHP quốc tế Hà Nội lần thứ II.

Mỗi bộ phim một hành trình khám khá

Tập trung vào công việc, lại không hoạt ngôn, Duyên không dùng những lời lẽ bóng bẩy khi mô tả về công việc, những dự án phim của mình. Lấy công việc như một niềm vui, động lực sáng tạo, Duyên không quá kén kịch bản khi xác định kịch bản hoạt hình Việt Nam vừa thiếu và yếu nếu quá kén chọn sẽ khó có kịch bản hay để làm. Trong công việc, Duyên giữ quan niệm: làm nhiều thì mới đúc kết được kinh nghiệm, thuần thục những phần mềm ứng dụng. Có lẽ chính thái độ tích cực với công việc đã khiến Duyên tự tìm ra những hạn chế để hoàn thiện. Khi bắt tay vào làm phim từ kịch bản của người khác, nếu ý tứ của phim đánh động được những rung cảm, quan điểm thẩm mỹ và Duyên tìm được những cách thể hiện hay thì bộ phim đã có được sự cộng hưởng và chạm tới rung cảm của khán giả. Một loạt phim như Con sâu, Chuyến đi xa của tắc kèlà những ví dụ cho sự cộng hưởng, sáng tạo, truyền lửa từ người viết tới đạo diễn. Thừa nhận, nhiều kịch bản còn yếu, không như mong đợi khiến mọi cố gắng, những ứng nghiệm kỹ thuật ít đất để bay bổng, dụng võ và Duyên cũng xem đó là những trải nghiệm, thách thức cần vượt qua trong hành trình sáng tạo. Những non yếu, thiếu sót từ kịch bản càng nung nấu trong Duyên những ý tưởng, cấu tứ để một ngày Duyên tự viết ra những kịch bản và được làm phim từ  chính tâm huyết, suy tư của chính mình. Không ít lần, những thất bại trong việc thể nghiệm, làm phim đã thôi thúc Duyên tự sáng tác, viết lấy kịch bản và làm phim từ chính kịch bản mà mình ấp ủ. Khi sự chăm chút, đầu tư cho đứa con tinh thần hội tụ được nét đặc sắc trong ý tưởng, thuần thục, phá cách trong tạo hình, chuyển động, nhiều tác phẩm đã đưa Trần Khánh Duyên vượt lên mặt bằng chung và ghi dấu qua những giải thưởng danh giá của Hội Điện ảnh hay những Bông sen vàng, Bông sen Bạc… Với  hoạt hình, Trần Khánh Duyên cũng là người đầu tiên áp dụng những kỹ thuật hoạt hình mới như  thử nghiệm sản xuất cắt giấy trên máy vi tính làm trên phần mềm After Effects và Flash vào phim.

Xem phim của Trần Khánh Duyên ngoài sự sinh động của mầu sắc, chuyển động, nét hài hước là điểm gây chú ý. Bộ phim đầu tay Con sâu với đoàn kiến công kênh con sâu béo núc níc mang dáng dấp lễ rước của những hội làng Việt.Chuyến đi xa của tắc kè có lối kể chuyện dí dỏm, gây tò mò và cuốn hút  với nhiều pha thót tim của chú tắc kè trong lần đầu tiên đi xa, mắc kẹt giữa chốn xe cộ đông đúc với nhiều loại phương tiện giao thông và hệ thống đèn xanh đèn đỏ… Một thế giới quá phức tạp, xa lạ so với cuộc sống quen thuộc của bầy đàn Tắc kè. Phim đã giành giải cao nhất về hoạt hình trong giải cánh diều vàng năm và giải khuyến khích LHP VN lần thứ 15.

 Ở giữa khoảng thời gian đó, Trần Khánh Duyên còn kịp ghi dấu ấn với Ước mơ cây đàn  trước khi đến với một bộ phim ngắn gọn gắn với vấn đề nóng về môi trường. Phim Bò vàng do Duyên viết kịch bản và đạo diễn đã đưa  anh đến với giải đặc biệt của BGK LHP quốc tế Hà Nội lần thứ II. Sau cú hích này, Trần Khánh Duyên càng có thêm nghị lực, sự tự tin để đi tiếp con đường đã chọn. Không hoa mỹ khi nói về giải thưởng, Trần Khánh Duyên từ tốn: Tôi vẫn là tôi, vẫn làm phim với tất cả niềm đam mê mà không có bất cứ áp lực nào.  

Nguyễn MaiTrang